|
فهرست
چكيده
|
مقدمه
|
زندگينامه
|
بررسي برخي از آراء مهم هيوم
|
نقد آراء هيوم
|
ترجمه متن
|
فصل اول- درباره انواع مختلف فلسفه
|
فصل دوم –درباره منشاء تصورات
|
فصل سوم- درباره تداعي تصورات
|
فصل چهارم- شبهات شكاكيون در رابطه با فاهمه
|
بخش اول- عليت
|
بخش دوم- بيان يك شبهه
|
فصل پنجم - راه حل شكاكانه اين شبهات
|
بخش اول- عادت به عنوان عامل اصلي در نتيجه‌گيري هاي تجربي
|
موضوع
|
بخش دوم - باور
|
فصل ششم- درباره احتمال
|
فصل هفتم- درباره مفهوم رابطه ضروري
|
بخش اول- مقايسه مفاهيم ما بعد الطبيعه با مفاهيم رياضي و هندسه
|
بخش دوم- نتيجه گيري
|
فصل هشتم- درباره ضرورت و آزادي
|
بخش اول- تبيين معنا و مفهوم ضرورت و آزادي
|
بخش دوم- بيان دو شبهه و پاسخ به آنها
|
فصل نهم- درباره عقل حيوانات
|
فصل دهم- درباره معجزه
|
بخش ا ول- برهاني در اثبات ناپذيري وقوع معجزه
|
بخش دوم- تبيين اثبات ناپذيري وقوع معجزه به روشي ديگر
|
فصل يازدهم- درباره عنايت خاصه و آخرت
|
فصل دوازدهم- درباره فلسفه آكادميك يا شكاكانه
|
بخش اول- وجود و ذات خداوند
|
موضوع
|
بخش دوم- شبهات عاميانه و شبهات فلسفي
|
بخش سوم- فلسفه آكادميك
|
واژه نامه انگليسي- فارسي
|
فهرست منابع
|
چكيده انگليسي
|
بخش هایی از پایان نامه تحقيق درباب فاهمه بشري
چکیده فارسی:
ديويد هيوم انگليسي يكي از فيلسوفان مهم قرن هيجدهم ميلادي است . كه افكار و آراء او موجب تحولات و تأثيرات مهمي در فيلسوفان بعد از او شده است . او يك فيلسو ف تجربه گراي محض است كه با تأليف مقالات و كتب متعدد توانست نظريات فلسفي خود را براي آيندگان به ثبت رسانده و در سير تكاملي فكر فلسفي غربي نقش آفريني كند . آثار او گرچه طبق گفته خودش در زمان حيات او با واكنش چندان مثبتي روبه رونشد ، لكن در عصر حاضر و خصوصا در محافل دانشگاهي از اهميت بسزايي برخوردار است . از مهمترين آراء معرفتي او مي توان رساله كنوني “تحقيق در باب فاهمه بشري An Enquiry Concerning Human Understanding” را نام برد كه در سالهاي 1746 و 1747 در شهر تورن منتشر ساخت .
نگارنده تلاش كرده است متن اين مقاله را با دقت مورد بررسي قرار داده و ترجمه كند . در برخي موارد كه متن داراي ابهام و يا نارسايي بوده است در پاورقي به توضيح و ترميم آن پرداخته تا خواننده بهتر بتواند به معاني و اصطلاحات مورد نظر هيوم آشنا شده و مفاهيم آن را به خوبي دريابد ؛ همچنين براي آنكه خواننده به هنگام مراجعه به متن بتواند آن را به طور مستقيم مورد مطالعه قرار دهد و احيانا در مواردي بدان استناد كند در پايان ترجمه برخي از كلمات مهم و مشكل را به طور اصطلاحي و به ترتيب حروف الفباي انگليسي ترجمه نموده ام . اين كار علاوه بر ويژگي فوق مي تواند قضاوت درباره ترجمه را نيز مناسب تر سازد . در ترجمه برخي لغات تخصصي متن به كتب فلسفي مهمي مانند جلد پنجم از كتاب “تاريخ فلسفه” اثر فردريك كاپلستون با ترجمه امير جلال الدين اعلم و كتاب “كليات فلسفه رجوع نموده” و سعي كرده ام تا ترجمه مناسبي براي لغات اختصاصي فلسفه هيوم و سبك نوشتاري او ارائه دهم .
قبل از پرداختن به ترجمه متن ، مقدمه اي درسه فصل بيان شده كه در آن بعد از معرفي شخصيت وزندگي هيوم به بررسي و نقد برخي آراء مهم او پرداخته ام .مقاله
1-خلاصه اي از زندگينامه او در مقدمه رساله ذكر شده است.
حاضرداراي 12 فصل است كه در هر كدام مطلب اصلي متن به طور تخصصي تر و تحت عناوين و موضوعات ريزتر مورد بررسي قرار گرفته است .
اينك به مطالب اساسي هر فصل اشاره مي كنم :
فصل اول تحت عنوان انواع مختلف فلسفه از جمله فلسفه اخلاق يا علم طبيعت انسان بحث مي كند و طرق مطالعه علم اخلاق را بيان مي دارد . روش اول به عمل انسان و به فضائل و رذائل اخلاقي توجه دارد و روش دوم به روش عقلي برخي فلاسفه اشاره مي كند . پس از فلسفه اخلاق در باب دو نوع فلسفه تحت عنوان فلسفه ساده و روان و نيز فلسفه پيچيده و دشوار بحث مي كند. منظور او از فلسفه آسان فلسفه اي است كه براساس حس و تجربه بوده و براي عموم قابل فهم باشد . و مقصودش از فلسفه پيچيده و انتزاعي فلسفه مابعدالطبيعه است كه به هيچ وجه پايه و اساس تجربي و حسي ندارد، بنابراين از قوه درك بشر خارج است؛ و به همين دليل مابعد الطبيعه از نظر هيوم فراتر از علم بشري بوده و صرفا موهوم است . درنتيجه هيوم لفظ “علم” را تنها به فلسفه ساده اطلاق مي كند.
درفصل دوم، مطلب در باب منشاء پيدايش تصورات است .ديويد هيوم اين بحث را كه تا اندازه اي علمي و تخصصي است با ظرافت تمام و بادقت نظري كه در خوريك فيلسوف است مورد بررسي قرار ميدهد . او با مثالهايي واضح ثابت مي كند كه منشاء تصورات بسيط به دريافت انسان از شيء و در واقع ادراك حسي برمي گردد . قوه تصور انسان از ادراكات حواس تقليديا نسخه برداري نموده و براي خود تصوري درست مي كند. با يادآوري اين تصورات، احساس اصلي انسان با انرژي بيشتري مجددا زنده مي شود . در اين فصل ادراكات به دو دسته تقسيم شده اندكه تفاوت آنها درشدت و ضعف آنهاست . هيوم از ادراكات قويتر به“انطباعات” و از ادراكات ضعيف تر به عنوان “تصورات ” نام برده است. او مفاهيم و تصورات انتزاعي و مبهم را از جمله تأثرات مي داند زيرا مرزمشخصي دربين آنها وجود ندارد تا آنها را از هم متمايز كند .
فصل سوم به نوعي دنباله مبحث فصل قبل است . هيوم مي گويد برخي تصورات با يكديگر مرتبطند و ارتبط آنها از سه اصل تشابه ، مجاورت و عليت تبعيت مي كند. بين دو شيء يا دو امر ، يا رابطه علي ومعلولي برقرار است يا اينكه آن دو تصور ناشي از دو شيء مجاور يكديگرند و يا از جهت يا جهاتي بين آنها تشابهاتي ديده مي شود .
فصل چهارم متشكل از دو بخش است در اين دو بخش مبحث اصلي پيرامون رابطه بين علت ومعلول است .نويسنده به شبهات شكاكيون پيرامون عملكرد فاهمه پرداخته و به آنها پاسخ مي دهد . او در صدد است تا ثابت كند استدلالات پيش تجربي قادر به كشف رابطه بين علت و معلول نمي باشند . بخش دوم از اين فصل شامل شبهه اي است كه در فصل پنجم به پاسخ آن مي پردازد و بيان مي دارد كه نه ادارك حسي، نه تجربه و نه استدلال هيچ كدام قادر به كشف اين رابطه نيستند . او به روش تشكيك ثابت مي كند كه آن عامل اصلي كه انسان را وامي دارد تا از ظهور يك شيء پي به ظهور شيء يا امر ملازم آن ببرد همانا عامل “عادت” است . لذا عادت را به عنوان تنها راهنماي بزرگ بشر معرفي مي كند. زيرا تنها عادت است كه تجارب بشر را سودمند مي سازد.در بخش ديگر از اين فصل به توضيح در باب “باور” مي پردازد و با روانكاوي دقيق اين ويژگي آدمي را به عنوان وجه تمايز رؤياهاي فاهمه و تصورات ذهني معرفي مي نمايد . تصورات توأم با باور است كه مي تواند به حكم عادت از مشاهده امري به امر ملازم آن پي برد . تأثير تشابه در تقويت تصورات بسيار مهم است دو نسبت مجاورت و عليت نيز به همان نسبت در تصورات ايجاد شدت و ضعف مي كند و آنچه قواي ما را بر طبق جريان منظم طبيعت به پيش مي برد و در سرشت هر بشر نهفته است عامل “غريزه” است .
در آن روزگارساختار فكري مردم به گونه اي بود كه اختلال در ايجاد معلول را اختلال در نظم طبيعت به شمار مي آوردند ،لذا نويسنده در فصل ششم به اين بحث مي پردازد كه اختلال در ايجاد معلول از علت هميشگي آن از نظر فلاسفه هيچ ربطي به نظم طبيعت ندارد ، بلكه وجود علل ديگري غير از علت اصلي، در ساختار ويژه شيءاست كه مانع از بروز معلول هميشگي مي گردد.
فصل هفتم توضيح مفهوم واژه هاي نيرو ، قدرت، انرژي و مفهوم رابطه ضروري همراه با مقايسه اي بسيار دقيق بين مفاهيم رياضي و علم هندسه با مفاهيم مابعدالطبيعه مي باشد و اين مطلب را بر ما روشن مي كند كه مفاهيم علم رياضي و هندسه به خاطر بسيط بودن قابل دركند، اما مفاهيم مابعدالطبيعه مفاهيمي پيچيده اند و پيوسته در ابهام به سر مي برد. هيچ گاه نيرويي كه علت ومعلول را به هم پيوند مي دهد قابل شناسايي نيست؛ چون تجربه در آن راه ندارد . پس ذهن انسان قادر به درك رابطه ضروري بين علت و معلول نيست . آنچه براي ما معلوم است تلازم بلاواسطه اشياء است كه صرفا به كمك تجربه مي آموزيم اما قادر به درك رابطه ضروري بين علت ومعلول نيستيم . فصل هشتم درباره دو واژه ضرورت و آزادي است . منظور نويسنده از آزادي و اختيار قدرت انجام عمل و عدم انجام آن است بر حسب آنچه كه اراده تعيين مي كند.چه بسا دو واژه ضرورت و آزادي گه گاه به به جاي دو واژه جبر و اختيار به اشتباه استعمال شوند؛لكن دراينجابحث صرفا در مورد اعمال ارادي و بهتر بگوييم افعال انسان نيست و دايره آن وسيع تر مي باشد يعني شامل تمام اعمال ارادي وغير ارادي و ويژگيهاي ماده نيز مي شود .
فصل نهم راجع به تعقل درحيوانات است.اينكه حيوانات نيز مانند انسان به كمك تجربه استنتاج مي كنند و معلولات مشابه را از علل مشابه انتظار دارند بسيار بعيداست و نمي توان گفت كه اين نتيجه گيري در حيوانات برپايه پيشرفت تدريجي برهان و استدلال باشد تا بدان وسيله دريابدكه حوادث مشابه بايدازامور مشابه ناشي مي شود . تنها عامل عادت است كه حيوان را وادار مي كندتا از برخورد هر شيء باحواس ملازم هميشگي آن را استنتاج كند . نكته ديگري كه در اين فصل نهفته است اين است كه بخش مهمي از معلومات حيوانات غريزي است .
درفصل دهم مي بينيم همان طوركه هيوم فلسفه مابعدالطبيعه رابه عنوان يك علم نمي پذيرد ، معجزه را نيزبه باد تمسخر گرفته و با استناد به تلازم علل مشابه با معلولات مشابه بيان مي دارد كه چون معجزه نقض قوانين طبيعت است و تجربه پذير هم نمي باشد پس مبتني بر استدلال نبوده وبنابراين داراي شاهدان محدودي است كه نمي توان به صدق گفتار آنها اطمينان حاصل نمود پس معجزه امري نامعقول بوده و به هيچ عنوان قابل اثبات نمي باشد . لكن در نهاد هر انسان نسبت به معجزه گرايشي وجود دارد. اين گرايش در هيچ زماني از بين نرفته وپيوسته با سرشت بشرعجين است .
فصل يازدهم در باب عنايت خاصه (الهي) و آخرت بحث شده اين مبحث شامل يك مباحثه فلسفي بين هيوم و يكي از دوستان وي مي باشد . در اين مباحثه هيوم به عنوان نماينده مردم شهر آتن مورد خطاب دوستش كه از زبان اپيكورس سخن مي گويد و در واقع به عنوان نماينده فلاسفه است قرار مي گيرد.
فصل دوازدهم راجع به فلسفه آكادميك يا شكاكانه است. اين فصل كه متشكل از سه بخش مي باشد در مورد اثبات وجود خدا و شبهات مطرح شده در اين باب نكاتي را بيان مي دارد. هيوم در فصل آخر ديدگاه شكاكانه فلاسفه آن زمان را كه ديدگاه جديدي است و به خوبي در محافل دانشگاهي مشهوداست مورد بررسي قرار داده و شبهاتي چند از آن فلاسفه را مطرح نموده و به پاسخ آنها مي پردازد .
نگارنده تلاش كرده است همه اين فصول را با دقت نظر فلسفي ترجمه كرده و در عين امانت داري و خارج نشدن از چارچوب متن انگليسي ، ساختار كلي جملات آن را حفظ نموده و مطلب رابه گونه اي بيان كند كه براي خواننده قابل فهم باشد . در عين حال شايد هيچ كاري خالي از نقص و اشكال نباشد . اميد است كه صاحب نظران و استادن فن ازنظرات اصلاحي واكمالي خويش اينجانب را محروم نفرموده و با ارشاد و تذكرات شايسته خويش نگارنده را در ارائه هرچه بهتر اين اثر فلسفي ياري نمايند.
چکیده انگلیسی:
Absttact
- David Humais an English sceptic , at 18 centry. His thoughts and views bring about many alterations and effections on the latter philosoolival thoughts. He is a mere empiricitst that his worthy theories made him well – known
“ An Enquiry Concerning Human Understanding” is one of his works published in 1746-1747.
- The interpreter has, first of all , endeavored accurately to study this work,afterward proceeded upon translation. Where she found some Incomprehensible terms or Sentencres, tried to explane them at them at the bottom of pages. Acquainting more better with the philosphical terms of the text. There is a List at the end.
- Before Starting translation, there is an introduction, consists of three sections: Bigraphy , theories and ideas, and criticisum. The translation also include 12 Parts.
Sect 1, Different species of philosophy or the science of human nature , which may be treated after two different manners ; abstract and profound philosophy that is same methphy it is not in the copass of human undrestanding so it is beyound the comprehesion.
Sect2, The second chapter is about the origin of ideas.
All perceptions of the mind divice into two classes , which are distinguished by their different degrees of force and vivacity. The less forcible and lively perception are Commonly denominatd Thoughts or Ideas , the other species are more lively perseptions , namely, Impressions. From the view of Hume, complex and simple ones refers to our perseptions of the objects.
Sects/ Diffetrent ideas are vonnected together. There are only three principles of connection among ideas , namely , Resem blance, Contiguity in time or place , and Cause or Ellect.
Sect 4. The Subject matter chiefly is of necessary connection bettween cause and effect . Human being is not able to understand this connectin between them.
- Sceptical doubts Concerning the operatios of the underastanding is also another another main point in this section.
Sect 5- Hume applicates 3 words castum , Belife , and instinct , in order to answer doubts.
Sect 6- philosophers believe , that , if there be found disorder in the prodaction of the effect , from its usual attendant or the cause, it hasn’t it hasn’t any connection with the caurse of nature.
Sect 7- The greater advantage of mathematical sciences above the moral consists in this , that the ideas of former , being sensible , are alwaysclear and determinate, The same terms are still expressive of the same idea, without ambiguity or variation.
But there are no ideas , which occur in metaphysics, more obscure and unsertain , than those Piwer , force, energy or necessary connection , of which it is every moment necessary for us to treat in all our disqusitions. The writter endivours , in this sevtion , to fix , if possible the precise meaning of these term, and thereby remove some part obscurity , which is so much complained of in this species of philosophy.
Sect 8- The writer hopes make it appear , that all men have ever agreed in the doctrin both of necessity and of liberty , according to any reasonable Sense , which can be put on these terms ; and that the whole controcersy has hitherto turned merely words.
Sect , Animals as wellk as learn many thing, from experience and infer n that the same events will always Follow from the same Cause. It is impossible on any process of argument or reasoning , by wich he concludes , that likeevents must follow like objects, and that the curse of nature will always be regular in its operations . So this inforence is acording to Costom.
Sect 10- A Miracle is a violation of the laws of nature; for, there can be not found any experimental reasoning to prove the truth and rightness of any miracle . But there is in the nature being a tendency to believe a miracle.
Sect 11- It is of a particular Providence and of a future state . This section includes a dispute of the topic sentence between Hume and his fiend instead of Epicurus and Athenians
Sect 12- This section is divided into 3 ports , includes different scepticism ; of some objection in proving the existence of a Diety ; and academic philsophy . Among all kinds of philosophy , Hume enjoin us the academic philosophy.
The interpreter , while regarding the general structure of the terms and setences , tride to interprete the text with the philosophical View point, So that it become more comprehensible to the reders ; but at the same time it may not be perfect. Some shortages may be found.
Finaly. It Is hoppend that the homourable masters and persons of distinction awar me of their skilfully view points in the production and improvement of ork.
فهرست منابع
الف: منابع فارسي
1- تاريخ طبيعي دين، ديويد هيوم، ترجمه حميد عنايت، انتشارات خوازمي، چاپ سوم مهرماه 1360.
2- تاريخ فلسفه، فردريك كاپلستون، ترجمه امير جلال الدين اعلم، جلد پنجم، انتشارات سروش، چاپ سوم 1375
3- تحقيق در آراء معرفتي هيوم، دكتر سيد محمد حكاك، انتشارات مشكوه، چاپ اول، تهران 1380
4- تناقض نما يا غيب نمودن، محمد امين احمدي، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، حوزه علميه قم، چاپ اول 1378.
5- الحاشيه علي تهديب المنطق، التفتازاني، المولي عبدالله بن شهاب الدين الحسين اليزدي، انتشارات مكتب علمي اسلامي، چاپ خطي
6- سير حكمت در اروپا، محمد علي فروغي، انتشارات زوار، چاپ سوم، سال 1367.
7- فرهنگ اصطلاحات فلسفه انگليسي- فارسي، پرويز بابائي، انتشارات نگاه، چاپ اول 1374.
8- فرهنگ مصور فارسي- انگليسي علي اصغر كاووسي برومند، انتشارات پيروز و سكه، مرداد ماه 1362.
9- فلسفه يا پژوهش حقيقت، تأليف چند تن از اساتيد فلسفه در انگلستان، ترجمه دكتر سيد جلال الدين مجتبوي، انتشارات حكمت، چاپ دوم. پائيز 1366.
10- فن ترجمه انگليسي دكتر علاءالدين پازارگادي، انتشارات ابن سينا، چاپ سوم، 1351
11- كليات فلسفه، مولفان ريچارد پاپكين و آوروم استرول، ترجمه دكتر سيد جلال الدين مجتبوي، انتشارات حكمت، چاپ سوم، رمضان 1402 هجري قمري.
ب) منابع انگليسي
1- The Concise English – persian Dictionary , by Abbas Arypur kashani and Manoochehr Aryanpur kashani , one Voulme
چاپ دوازدهم، 1367
2- 2- Oxford Advansed Leaerner’s Dictionart of current English , A.S Harnby With A.P Cowie and A.C Gimson . Oxford University Press.
انتشارات سعدي، زمستان 1364
3- Webster’s Newworld Dictionry simon and schuster , Second Edition.
|
پروژه و پایان نامه
