فهرست مندرجات
فصل اول
کلیات پژوهش
1-1-مقدمه
1-2-بیان مسأله
1-3-اهمیت و ضرورت پژوهش
1-4-اهداف
1-5-فرضیههای پژوهش:
فصل دوم
مبانی نظری و پيشينه پژوهش
2-1-هوش:
2-2-هوش از دیدگاه ثرندایک
2-3-هوش از دیدگاه اسپیرمن
2-4-هوش از دیدگاه ترستون
2-5-تقسیمبندی هوش به انواع کلامی و غیر کلامی(عملی)
2-6-انواع هوش از دیدگاه اشترن برگ
2-7-تعریف هوش هیجانی
2-8-تاريخچه هوش هيجاني
2-9-هوش هيجاني و مؤلفههاي آن از ديدگاه گلمن
خود آگاهي:
خود كنترلي يا مديريت خود:
همدلی :
مهارتهاي اجتماعي:
خود انگيزي:
هوش هيجانی از ديدگاه بار-اون
مؤلفههای هوش هیجانی در این پژوهش
مروری بر پژوهشهای انجام شده
فصل سوم
روش پژوهش
3-1-روش تحقیق:
2-3- متغیرهای مورد بررسی
3-3-جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری
3-4-ابزارهای اندازهگیری:
3-5-پایایی و روایی:
جدول رابطه بین نمره کل هر مقیاس و نمره کل آزمون
3-6-چگونگی تجزیه و تحلیل اطلاعات:
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافتهها
4-1- مقدمه
4-2-تجزیه و تحلیل اطلاعات
جدول شماره (1,4): محاسبه میانگین و سایر شاخصها در هر مقیاس و در کل آزمون دختران
جدول شماره (2,4): محاسبه میانگین و سایر شاخصها در هر مقیاس و در کل آزمون پسران
جدول شماره (3,4): توزیع فراوانی مربوط به سطح هوش هیجانی دختران
جدول شماره (4,4): توزیع فراوانی مربوط به سطح هوش هیجانی پسران
جدول شماره (5,4): نتایج تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس حل مسأله
جدول شماره(6,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس شادمانی
جدول شماره(7,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس استقلال
جدول شماره(8,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس تحمل فشار روانی
جدول شماره(9,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس خودشکوفایی
جدول شماره(10,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس خودآگاهی هیجانی
جدول شماره(11,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس واقع گرایی
جدول شماره(12,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس روابط بین فردی
جدول شماره(13,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس خوش بینی
جدول شماره(14,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس عزت نفس
جدول شماره(15,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس کنترل تکانش
جدول شماره(16,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس انعطاف پذیری
جدول شماره(17,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس مسئولیت پذیری
جدول شماره(18,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس همدلی
جدول شماره(19,4): تست معناداری بین هوش هیجانی دختران و پسران در مقیاس خودابرازی
جدول شماره(20,4): نتایج تست معناداری بین هوش هیجانی دختران با پسران
فصل پنجم
بحث و نتیجهگیری
5-1-بحث و نتیجهگیری:
5-2- پیشنهادات کاربردی
5-3- محدودیتها
منابع
فهرست منابع خارجی
پیوست
پرسشنامه هوش هیجانی بار-ان
بخش هایی از پایان نامه "بررسی تفاوتهای جنسیتی در هوش هیجانی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت"
چکیده:
هدف این پژوهش بررسی تفاوت در هوش هیجانی دختران و پسران میباشد. به این منظور با استفاده از روش تحقیق علی-مقایسهای تعداد 320 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت را با روش طبقهای تصادفی به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب کردیم. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه هوش هیجانی بار-ان استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی مانند محاسبه میانگین، درصد، انحراف استاندارد، تست t در قالب نرم افزار آماری SPSS استفاده گردید. نتایج نشان داد که سطح هوش هیجانی دانشجویان بالا میباشد. به طوریکه 55% دختران و 5/65% پسران دارای هوش هیجانی خوب تا عالی میباشند. البته درصد دخترانی که دارای سطح هوش هیجانی خوب تا عالی هستند کمتر از نسبت آن در بین پسران نمی باشد ولی این تفاوت معنادار نمیباشد. بررسی مقیاسهای مختلف در هوش هیجانی نشان میدهد که در چهار مقیاس از مقیاسهای پانزدهگانه هوش هیجانی در بین دختران و پسران معنادار وجود دارد. این مقیاسها عبارتند از: استقلال و خوش بینی (در پسران) و خودآگاهی هیجانی و همدلی(در دختران) ولی در سایر مقیاسها تفاوت معناداری در بین آنها وجود ندارد.
واژگان کلیدی: هوش هیجانی، جنسیت، دانشجو
-1-مقدمه
یکی از دستاوردهای نوین روانشناسی این است که نمرههای درسی، بهره هوشی یا نتایج آزمون استعداد تحصیلی (SAT) به رغم ارزش و ابهتشان در میان عموم، نمیتوانند قاطعانه پیشبینی کنند که چه کسی در زندگی موفق خواهد شد. یقیناً در مجموع برای گروههای بزرگ، رابطهای میان بهره هوشی و موقعیتهای زندگی وجود دارد. افراد بسیاری با بهره هوشی بسیار پایین در مشاغل پست به کار مشغول میشوند و کسانی که هوش بالایی دارند مشاغلی خوب به دست می آورند، اما به هیچ وجه نمیشود گفت که همیشه چنین است.
بر این قاعده که تیزهوشی پیشبینی کننده موفقیت است. استثناهای بسیاری وجود دارد. در بهترین حالت تیزهوشی حداکثر حدود 20 درصد پیشبینی موفقیت در زندگی سهم دارد، در حالیکه 80 درصد باقیمانده به نیروهای دیگر مربوط میشود. مشاهدهگری چنین اظهار میکند که اکثر اوقات جایگاه نهایی فرد را در جامعه عواملی غیر از تیزهوشی تعیین میکنند. مجموعه ای مهم از این «خصوصیات دیگر» وجود دارند که گلمن آن را هوش هیجانی مینامد. هوش هیجانی یعنی تواناییهایی مانند این که فرد بتواند انگیزه خود را حفظ کند و در مقابل ناملایمات پایداری کند. تکانشهای خود را مهار کند و کامیابی را به تأخیر بیندازد، حالتهای روحی خود را تنظیم کند و نگذارد پریشانی خاطر، قدرت تفکر او را خدشه دار کند، با دیگران همدلی کند و امیدوار باشد. هوش هیجانی به نوعی از هوش گفته میشود که توجه به احساسات و هیجانهای خود و دیگران و فرق گذاشتن بین آنها و استفاده از این اطلاعات برای راهنمایی افکار و اعمال خود و دیگران را شامل میشود.کارکرد هوش هیجانی مهار عواطف و برقرار کردن تعادل بین احساسات و عقل است. به طوری که ما را به حداکثر خوشبختی برساند(تراویس برادبری، ترجمه مهدی گنجی، 1384).
برخلاف تیزهوشی که سابقهای حدود یکصد سال تحقیق بر روی صدها هزار نفر را به همراه دارد، هوش هیجانی مفهوم جدیدی است. هنوز هیچ کس دقیقاً نمیتواند بگوید که تفاوتهای میان افراد در زندگی تا چه حد از هوش هیجانی ناشی میشود. اما دادههای موجود نشان می دهد که هوش هیجانی ممکن است به اندازهی تیزهوشی و گاهی اوقات بیش از آن قدرت داشته باشد. در واقع هوش هیجانی عدم موفقیت افراد با ضریب هوش بالا و همچنین موفقیت غیرمنتظره افراد دارای هوش متوسط را تعیین میکند. یعنی افرادی با داشتن هوش عمومی متوسط و هوش هیجانی بالا خیلی موفقتر از کسانی هستند که هوش عمومی بالا و هوش هیجانی پایین دارند. پس هوش هیجانی پیشبینی کننده موفقیت افراد در زندگی و نحوه برخورد مناسب با استرسها است. هوش هیجانی نوعی دیگری از هوش است. این هوش مشتمل بر شناخت احساسات خویشتن و استفاده از آن برای اتخاذ تصمیمگیریهای مناسب در زندگی است. عاملی که به هنگام شکست در شخص ایجاد انگیزه و امید میکند(لوپارت، ترجمه: فاطمه یزدانی، ۱۳۷۴).
شواهد بسیاری تأیید میکنند افرادی که مهارت هیجانی دارند –یعنی کسانی که احساسهای خود را به خوبی میشناسند و هدایت میکنند و احساسهای دیگران را نیز درک و به نحو اثربخشی با آن برخورد میکنند- در هر حیطه از زندگی موفقتر هستند. خواه در روابط عاطفی و صمیمانه باشد و خواه در فهم قواعد ناگفتهای که در خط مشی سازمانی به پیشرفت می انجامد. افرادی که مهارت های عاطفیشان به خوبی رشدیافته، در زندگی خویش نیز خرسند و کارآمدند و عادت های فکری را در اختیار دارند که موجب میشوند آنها افرادی مولد و کارآمد باشند، افرادی که نمیتوانند بر زندگی عاطفی خود مسلط باشند، درگیر کشمکشهای درونی ای هستند که از تواناییشان برای انجام کار متمرکز و تفکر روشن میکاهد. با توجه به اهمیت هوش هیجانی این پژوهش به بررسی هوش هیجانی در بین دانشجویان دختر و پسر به صورت تطبیقی پرداخته است.
1-2-بیان مسأله
یکی از پدیدههایی که در دههی اخیر مورد استقبال زیادی قرار گرفته مفهوم هوش هیجانی است. دلیل این امر توانایی بالاتر هوش هیجانی در حل بهتر مسائل، کاستن از میزان تعارضات بین آنچه که انسان احساس میکند با آنچه که فکر میکند و مشاهده زندگی شاد و موفقیت آمیز کسانی بوده که از تحصیلات عالی برخوردار نیستند ولی به دلیل هوش هیجانی بالاتر به این خوشبختی دست یافتهاند. پژوهشهای متعددی نشان دادهاند که هوش هیجانی میتواند سبب افزایش میزان سلامتی، رفاه، ثروت، موفقیت، عشق و شادی گردد. هوش هیجانی با توانایی درک خود و دیگران، ارتباط با مردم و سازگاری فرد با محیط پیرامون خویش پیوند دارد و پیشبینی موفقیت های فرد را میسر میکند و سنجش و اندازهگیری آن به منزله اندازهگیری و سنجش تواناییهایی شخصی برای سازگاری با شرایط زندگی و ادامه حیات در جهان است (بار-اون[1]، 1997). هوش هیجانی (EQ) در حقیقت یک مهارت اجتماعی است که شامل همکاری با سایر مردم، کاربرد احساسات در روابط و توانایی رهبری سایر افراد میباشد. برخورداری فرد از این توانایی به او کمک میکند که خود و دیگران را بشناسد و قادر باشد که ارتباطات مناسب و ثمربخش با محیط اطراف برقرار نماید و توانایی حل مسائل و مشکلات را در خود ایجاد نماید. بسیاری از مشکلات درون فردی و همینطور مشکلات بین فردی انعکاسی از هوش هیجانی پایین افراد میباشد. عوامل متعددی بر روی هوش هیجانی تأثیر میگذارند. جنسیت یکی از متغیرهای تأثیرگذار میباشد. و از آنجا که دانشجویان سرمایههای اصلی جامعه بوده و در ابتدای راه پر پیچ و خم زندگی هستند، برخورداری از هوش هیجانی میتواند آنها را در داشتن آیندهای روشن و موفق یاری کند. و همچنین نیروی انسانی سالم و توانا را در اختیار جامعه قرار دهد. به همین خاطر بررسی این موضوع اهمیت زیادی پیدا میکند. لذا در این پژوهش این مسئله مورد بررسی قرار میگیرد که: سطوح هوش هیجانی در دانشجویان به چه میزان است و آیا در میزان هوش هیجانی به طور کلی و مؤلفه های مختلف آن با توجه به جنسیت دانشجویان تفاوتی وجود دارد؟
|